60.สุดเขตที่มุกดาหาร ข้ามด่านที่อุบลฯ ชุมพลที่โคราช

๖๐

สุดเขตที่มุกดาหาร ข้ามด่านที่อุบลฯ ชุมพลที่โคราช






ตั้งชื่อกระทู้เสียยาวไปหน่อย คราวนี้ไปหลายจังหวัด ดูจากชื่อกระทู้ก็คงเดาออกว่าไปจังหวัดไหนบ้าง...
นี่ก็ผ่านมาเกือบจะหนึ่งปีแล้วที่ไปจังหวัดหนองคายสุดเขตชายแดนไทยแล้วข้ามฝั่งไปประเทศลาว
เมื่อเร็วๆ นี้ก็ไปจังหวัดนครพนมสุดเขตชายแดนไทยอีกเหมือนกัน
คราวนี้ก็มาจังหวัดมุกดาหารกับอุบลราชธานีสุดเขตชายแดนอีกนั้นแหล่ะ
แต่ตรงมุกดาหารนี้ไม่ได้ข้ามไปฝั่งประเทศลาวไปข้ามที่อุบลฯ
เหมือนเดิม การเดินทางครั้งนี้เป็นการไปทัศนาจรเป็นหมู่คณะ
แต่สร้อยฟ้ามาลาจะออกไปแนวเที่ยวมากกว่า
ถ้ามีช่องทางไหนที่จะฝ่าออกนอกโปรแกรมก็จะชะแว๊ปไป...










​

 

การเดินทางครั้งนี้ไปด้วยรถบัส ๒ ชั้น ๔ คัน ออกจากรุงเทพฯ สองทุ่มกว่าๆ ไม่ได้แวะทานข้าวต้มที่โคราชเหมือนเมื่อคราวก่อน เพียงแต่แวะเข้าปั๊มน้ำมันบ้างตามรายทางเพื่อคนในคณะปลดทุกข์ตามเหตุอันควร แล้วก็นั่งรถยาวไปมุกดาหาร...เส้นทางที่ไปก็ผ่านสระบุรี นครราชสีมา มหาสารคาม วิ่งไปวิ่งมาก็เข้ามุกดาหารไม่รู้ไปยังไง งง กับเส้นทางเห็นว่าไปทางคำชะอี มาถึงมุกดาหารประมาณหกโมงเช้ากว่าๆ เช็คอินเข้าห้องพักเก็บข้าวของทำธุระเสร็จก็ต้องรีบเข้าห้องอาหารแล้วขึ้นรถไปดูงานกันเลย...

​

 

ที่แรกที่มาดูคือ การทำผ้าหมักโคลนของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าดั้งเดิม แต่ก่อนที่จะเข้าไปดูวิธีการทำ ทางกลุ่มชุมชนได้ใช้ศาลาวัดไตรภูมิเป็นที่บรรยายสรุปก่อน แต่สร้อยฟ้าฯ ก็ไม่ได้นั่งฟังหรอกว่าเขาพูดว่าอะไร เข้ามาในวัดก็เลยเดินถ่ายรูปวัดไว้ดู....

​

 

​

 

​

 

​

 

​

 

​

 

​

 

​

กลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าดังเดิม มี "คุณนรินทิพย์ สิงหะตา" ประธานกลุ่ม ได้พัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าฝ้าย ผ้าไหมหมักโคลนโดยให้กลมกลืนกับรูปแบบการผลิตดั้งเดิมของชาวภูไท เมืองหนองสูง ภายใต้เครื่องหมายการค้า "แก่นเข-เพกา" ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากศูนย์หม่อมไหมเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ของกรมหม่อนไหม ให้เป็นศูนย์เรียนรู้ภูมิปัญญาการฟอกย้อมสีไหมด้วยธรรมชาติของชนเผ่าภูไทในอำเภอหนองสูงที่อยู่คู่ชาวบ้านมาตั้งแต่โบราณกาล และยังคงสืบทอดเทคนิคการทำผ้าหมักโคลนมาจนถึงปัจจุบันจึงกลายเป็นเอกลักษณ์ผ้าทอมือเส้นใยธรรมชาติของบ้านหนองสูงที่ไม่ได้เป็นที่รู้จักแค่ในประเทศเท่านั้น แต่ยังคงได้รับการยอมรับจากต่างประเทศด้วย
สำหรับโคลนที่ใช้ในการหมักนี้จะใช้โคลนที่หนองน้ำที่บ้านหนองสูง ซึ่งเป็นดินโคลนที่มีอายุประมาณ ๓๐๐ – ๔๐๐ ปี โดยโคลนในท้องถิ่นอื่นๆ ก็สามารถใช้ได้เช่นกัน แต่ควรใช้โคลนดินเหนียว และเนื้อโคลนต้องละเอียด ไม่มีเม็ดดินเม็ดทรายปะปน

 

​

ตอนนั้นได้คุยกับประธานกลุ่มยังได้ชวนสร้อยฟ้าฯ ให้ไปดูหลุมดินโคลนซึ่งบางหลุมก็เกิดขึ้นจากลูกระเบิดเมื่อครั้งสงคราม แต่ก็ไม่ได้ไปดูเพราะเวลาจำกัด ท่านประธานยังเปรยๆ ว่าไม่ค่อยได้มีโอกาสได้ไปดูงานที่ไหนเลย ก็เลยบอกกับประธานกลุ่มว่า ถึงประธานไม่ได้ไปดูงานที่ไหนแต่ก็ทำให้ที่นี่ก็เป็นแหล่งตัวอย่างที่ให้คนอื่นมาดู...

 

​

ขั้นตอนการทำผ้าหมักโคลนก็ไม่ได้ยุ่งยากอะไร เพียงแต่มีหลายขั้นตอนต้องใช้ความอดทนในการทำ เริ่มจากนำโคลนขึ้นมากรองด้วยตะแกรงเพื่อคัดกรองเอาพวกเม็ดกรวดเม็ดดินออกให้เหลือแต่เนื้อโคลนล้วนๆ แล้วนำไปผสมน้ำและเกลือตามความเหมาะสม คนให้เข้ากัน นำเส้นใยผ้าฝ้าย หรือผ้าไหมลงแช่ในโคลนที่เตรียมไว้ โดยใช้เวลาในการหมักประมาณ ๓ – ๖ ชั่วโมง ซึ่งสีของเส้นใยจะอ่อนหรือเข้มขึ้นอยู่กับระยะในการหมัก เมื่อหมักได้เวลาที่ต้องการก็นำขึ้นมาบิด จากนั้นนำไปตากแดดให้แห้ง พอเส้นใยแห้งก็นำไปล้างน้ำให้สะอาดแล้วนำกลับไปตากแดดให้แห้งอีกครั้ง จากนั้นจึงนำไปย้อมสีตามที่ต้องการ

 

​

ผ้าที่นำมาหมักโคลนจะต้องเป็นผ้าทอเส้นใยธรรมชาติ และย้อมสีธรรมชาติ สีที่ได้มาจากการสกัดโดยใช้เปลือกไม้คลายสีออกมาแล้วนำไปต้มสกัดเอาน้ำสี จากนั้นก็ใส่เกลือ ทำการคนให้เข้ากันก็จะได้น้ำสีย้อม โดยผ้าหมักโคลนที่ทางกลุ่มทำออกจำหน่ายอยู่ในรูปของผ้าพันคอ และผ้าคลุมไหล่ จุดเด่นของผ้าหมักโคลนคือ เนื้อผ้าแห้งเร็วและเบาสบาย บวกกับความเป็นผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ จุดนี้ทำให้เป็นจุดสนใจของลูกค้าต่างประเทศจำนวนมาก ในอดีตรูปแบบของผ้าหมักโคลนจะทำสำหรับเป็นผ่าหอเด็ก เพราะคุณสมบัติแห้งเร็ว ปัจจุบันหันไปใช้ผ้าขนหนูเพราะต้นทุนผ้าทอมือแพง ซึ่งมีแผนที่จะนำรูปแบบของผ้าห่อเด็กกลับมาทำอีกครั้งถ้าลูกค้าต้องการ

 

​

 

สีจากธรรมชาติที่ใช้ย้อมผ้า​

 

​

 

​

ประธานกลุ่ม เล่าถึงแผนการตลาดของผ้าหมักโคลน เดิมทางกลุ่มจะทำใช้กันเองในหมู่บ้าน แต่ต่อมาผ้าหมักโคลนเริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้น หลังจากได้มีการนำผ้าเข้ามาขายในเมือง และได้คัดสรรเป็นผลิตภัณฑ์โอทอป ประกอบกับสื่อต่างๆเข้ามาสัมภาษณ์ ทำให้ผ้าหมักโคลนเริ่มเป็นที่รู้จัก โดยเฉพาะตลาดในต่างประเทศมาว่าจ้างให้ความสนใจค่อนข้างมาก มีผู้จัดจำหน่ายผ้าแบรนด์ดังในต่างประเทศมาว่าจ้างให้ทางกลุ่มผลิตภายใต้แบรนด์ของตัวเอง เช่น สินค้าธรรมชาติแบรนด์ Away จากประเทศออสเตรเลีย แบรนด์ Alex ประเทศเยอรมนี และแบรนด์จากสหรัฐอเมริกา ชื่อว่า Saphan นอกจากนี้ มีการผลิตป้อนให้ผู้จำหน่ายในศูนย์การค้าสยามพารากอนเป็นร้านของคุณเผ่าทอง ทองเจือ และตอนนี้อยู่ระหว่างการทำผ้าตัวอย่างส่งไปให้ผู้จัดจำหน่ายในประเทศญี่ปุ่น ถ้าผ่านก็สั่งซื้อเข้ามาเช่นกัน

 

​

กลุ่มวิสาหกิจชุชนทอผ้าดั้งเดิมบ้านหนองสูงมีสมาชิกจำนวน ๓๒ คน ซึ่งแบ่งงานกันทำตามความถนัด ซึ่งทุกคนจะมีรายได้จากการผลิตผ้าหมักโคลนเดือนละ ๘,๐๐๐ – ๑๒,๐๐๐ บาท

 

​

เมื่อดูการผลิตผ้าหมักโคลนแล้วก็ถึงเวลาซื้อผ้าติดไม้ติดมือกันหล่ะ... ที่นี่จะมีห้องเล็กๆ ไว้แสดงผ้าโบราณให้ได้ชมกันด้วย มีหลายคนเข้าใจผิดนึกว่าขาย...

 

ภายในห้องแสดงผ้า
ยังมีเครื่องใช้ไม้สอยโบราณอีกด้วย​